HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP HÀN QUỐC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO ĐÀ NẴNG

SURF > Tin Tức > Sự Kiện > HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP HÀN QUỐC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO ĐÀ NẴNG

HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP HÀN QUỐC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO ĐÀ NẴNG

Posted on 19/11/202019/11/2021 by nhina

Thành phố là một sản phẩm của lịch sử loài người. Trong lịch sử đó, chúng ta đã luôn cố gắng tận dụng tối đa mọi kiến thức, kinh nghiệm và công nghệ tân tiến nhất có thể để giải quyết những vấn đề của đô thị và đáp ứng các nhu cầu mới trong mọi thời đại. Quá trình tích luỹ này có thể được coi như là định nghĩa Thành phố và Đời sống thành phố ngày nay. Thành phố là nơi chúng ta cùng sinh sống, làm việc và vui chơi, và sự tích luỹ của quá trình phát triển đô thị thậm chí được xem như là lịch sử của cả nhân loại. Đô thị được phát triển từ sự hình thành hệ tư tưởng thời đại giá trị của thế hệ trước, sự tiếp nối cấp tiến và sự tiến bộ không ngừng nghỉ của thế hệ sau, cùng với những nỗ lực chung của cả hai thế hệ để biến thành phố thành hiện thực. Các thành phố duy trì được chu trình phát triển này là những thành phố dẫn dắt cả nền văn hoá văn minh nhân loại.

Tuy nhiên, không dễ để duy trì chu trình phát triển đó. Bạn nghĩ sao nếu những người Athen – nguồn gốc của văn minh phương Tây 2000 năm trước, và người Florentine – những người khai mở thời kì Phục Hưng cách đây 500 năm – thấy được sự phát triển của hai thành phố Athen và Florence ngày nay, khi chúng trở thành những điểm du lịch hấp dẫn? Liệu những người sống cách đây 300 năm có thể tưởng tượng ra Thung Lũng Silicon ở New York hiện tại? Và liệu nó vẫn là thành phố được cả thế giới ngưỡng mộ sau 300 năm nữa? Chắc hẳn không dễ để trả lời những câu hỏi này.

Seoul đã từng một trong những thành phố nghèo nhất thế giới sau thời kì đô hộ của Nhật Bản và chiến tranh Hàn Quốc – Triều Tiên. Và ngày nay, Seoul không chỉ được biết đến như một thành phố thủ đô 700 năm tuổi, mà còn trở nên rạng danh toàn cầu khi trở thành vùng kinh tế lớn thứ năm trên thế giới. Đà Nẵng giờ đây là trung tâm của Hành lang Kinh tế Đông – Tây, kết nối với bốn quốc gia trên bán đảo Đông Dương, dẫn dắt sự phát triển đô thị và tăng trưởng kinh tế ở miền Trung Việt Nam. Vậy, làm thế nào để Seoul và Đà Nẵng đạt đến và duy trì những thành tựu đó, và những điều cần làm để tăng cường chất lượng cuộc sống cho người dân chính là mối quan hiện tại của các thành phố cũng như là yêu cầu mới trong thời đại hiện nay.

Câu trả lời nằm chính trong thành phố. Và tương lai là Kỷ nguyên của Thành phố.

Theo thống kê của Liên Hợp Quốc vào năm 2016, ước tính có 54,5% dân số thế giới sống ở các đô thị. Đến năm 2050, dự kiến con số này sẽ tăng lên đến 66%, đồng nghĩa với việc quá trình đô thị hoá kết hợp với sự tăng trưởng chung của dân số thế giới sẽ khiến dân số ở đô thị tăng thêm 2,5 tỉ người. Tuy nhiên, các đô thị đang trở thành nguyên nhân chính của biến đổi khí hậu – mối nguy cơ lớn nhất đe doạ đến tương lai của nhân loại hiện nay. Như vậy, nếu các thành phố tiếp tục phát triển với cách thức như hiện tại thì nó sẽ trở thành mối đe doạ lớn nhất của nhân loại. Mặt khác, các thành phố đang ngày càng được coi như là địa điểm phù hợp cho tăng trưởng bền vững và là nơi dành cho những sáng tạo và đổi mới. Bởi vì những cơ hội mới cho tương lai cũng đều nằm ở thành phố, đô thị.

Trong thế kỉ trước, các đô thị đã di dời các cơ sở sản xuất ra khỏi trung tâm thành phố hoặc thị trấn, dẫn đến ngành công nghiệp sản xuất bị suy yếu. Tỉ trọng của ngành công nghiệp sản xuất ở các thành phố lớn trên thế giới, bao gồm New York, London và Paris, đều không vượt quá 5% và tỉ lệ này ở Seoul cũng gỉam dần. Kết quả tất yếu là các không gian đô thị truyền thống, vốn là nơi tập trung hoạt động sản xuất, giờ đã hoàn toàn chuyển thành nơi dành cho công nghiệp tiêu dùng và dịch vụ.

Sản xuất ở đô thị vốn là nguồn động lực của các thành phố để thu hút các doanh nghiệp và các nhà khởi nghiệp, như là môt cái nôi của công nghiệp và công nghệ cao. Tuy nhiên, sự suy giảm của ngành sản xuất ở đô thị đã xoá bỏ nguồn việc làm cho thanh niên khi họ tìm đến các thành phố với hy vọng đổi đời. Hệ sinh thái công nghiệp của thành phố, nơi diễn ra quá trình sinh sống, làm việc và vui chơi, đã dần mất đi sức mạnh do sự sụt giảm năng lực sản xuất. Ngày nay, vấn đề thất nghiệp của thanh niên có nhiều nguyên nhân, nhưng thủ phạm chính là việc không có một hệ sinh thái công nghiệp vững mạnh để có thể cung cấp đủ lượng công việc phù hợp cho các thành phố. Theo thống kê của Liên Hợp Quốc, tỉ lệ thất nghiệp ở giới trẻ trên toàn cầu năm 2011 là 12,8% và đã tăng dần lên 13,2% năm 2017. Một vấn đề nghiêm trọng hơn nữa là việc hơn một phần ba lực lược lao động trẻ hiện đang sống dưới mức nghèo đói dù họ có việc làm.

Những đổi mới ở đô thị và các hoạt động kinh doanh liên quan tại đây có thể cung cấp giải pháp cho tình trạng này. Ngày nay, các thành phố đang dần biến chuyển thành một nền tảng toàn cầu cho sự đổi mới, nơi con người có thể phát triển và thương mại hoá các thành quả nghiên cứu khoa học. Nhân lực và các nguồn lực xã hội mới cần được cung cấp liên tục cho sự phát triển này. Những thành phố lớn trên thế giới đã một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của năng lực sản xuất ở đô thị, được dẫn dắt bởi ngành công nghiệp sản xuất công nghệ cao cùng sự phát triển đột phá của công nghệ số. Các thành phố này bắt đầu cố gắng hơn bao giờ hết để dành quyền ưu tiên trong việc xây dựng khái niệm và hiện thực hoá một vùng đổi mới sáng tạo (innovation district), bằng cách liên kết hệ sinh thái công nghiệp dựa trên tri thức của khu vực với hệ sinh thái công nghiệp dựa trên tri thức quốc tế thông qua việc chủ động trao đổi tri thức. Các ngành công nghiệp sáng tạo và sản xuất công nghệ cao đã dần nổi bật lên như là cốt lõi của sức cạnh tranh của các thành phố. Và trung tâm của những ngành công nghiệp đó là những nhà doanh nghiệp sáng tạo cùng niềm đam mê của họ.

Ở Hàn Quốc, nguồn nhân lực có thể dẫn dắt các ngành công nghiệp sáng tạo và sản xuất công nghệ cao có tiềm năng cao hơn bất kì quốc gia nào trên thế giới. 99,6% dân số trẻ Hàn Quốc, hay nói cách khác là gần như toàn bộ những người trẻ ra đời giữa hai thập kỉ 1980 và 2000, được xem như dân bản địa của thời đại số (digital native), một thế hệ hoàn toàn quen thuộc với máy tính và môi trường Internet. Tuy nhiên, trong mảng kinh doanh sáng tạo và sản xuất công nghệ cao, Hàn Quốc chỉ đang đứng ở vị trí thứ 18 trong 30 nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), tức là thấp hơn trung bình. Một vấn đề nghiêm trọng hơn là việc chúng ta chưa từng nghĩ đến những yếu tố cần thiết để giới trẻ có thể chủ động theo đuổi những hoạt động kinh doanh.

Xã hội Hàn Quốc đang khổ sở lo lắng rằng thế hệ trẻ Hàn Quốc không có tinh thần khởi nghiệp. Thành phố Kỹ thuật số Sangam (Sangam DMC) ở Seoul, một trong những ví dụ thành công nhất về quy hoạch hệ thống sinh thái công nghiệp tại đô thị, đã và đang hỗ trợ quá trình chuyển đổi những ý tưởng sáng tạo thành các sản phẩm giá trị trong ngành truyền thông bằng cách kết hợp các start-ups, các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như các tập đoàn lớn. Tuy nhiên, ngay cả Sangam DMC cũng không thực sự tích cực trong khởi nghiệp nếu so sánh với các kết quả kinh doanh ấn tượng của nó trong năm 2016: 900 công ty, 50.000 nhân viên sáng tạo và 20 nghìn tỉ won doanh thu hàng năm. Do những tập đoàn toàn cầu như Apple, HewlettPackard và Google đều bắt đầu từ những ga-ra xe, chúng ta nghĩ rằng chúng ta chỉ có thể cung cấp những không gian tốt hơn cả ga-ra xe, nhưng mất một thời gian dài chúng ta mới nhận ra rằng chúng ta không có một cái ga-ra thực sự nào cả.

Là cái nôi của khởi nghiệp, ga-ra là một khoảng không gian sáng tạo đầy ắp những công cụ có thể tạo nên bất kì thứ gì có trong đó, là một phân xưởng nơi mọi người có thể tự do làm việc vào bất kì lúc nào. Nó là một nơi cư trú ổn định với chi phí thấp và hoàn toàn không có sự can thiệp của bố mẹ. Ngoài ra, còn có một dịch vụ đô thị hoạt động suốt 24 giờ, nơi họ có thể tận hưởng các đời sống giải trí và văn hoá bên ngoài cánh cửa ga-ra. Họ có thể tự do trao đổi và hợp tác với những người bạn cùng ý tưởng, và chớp lấy cơ hội để hiện thực hoá và thương mại hoá những ý tưởng của riêng họ trong một môi trường đô thị và một hệ thống xã hội tươm tất. Nói cách khác, ga-ra là cái nôi sáng tạo với một hệ sinh thái của tất cả các nhà khởi nghiệp có thể sống trong với không gian và chi phí ở mức tối thiểu, hiện thực hoá ý tưởng của họ và trao đổi, hợp tác với những người khác trước khi hình thành một doanh nghiệp đích thực. Trong môi trường này, khi văn hoá ga-ra thực sự bắt gặp nguồn năng lượng của các nhà khởi nghiệp, nó tạo ra sự đổi mới. Trên thực tế, Thung lũng Silicon cũng như Manhattan và Nhà máy đóng gói thịt ở New York, khu vực đổi sáng tạo ở Boston và Thành phố Công nghệ ở Luân Đôn, luôn tấp nập những nhà khởi nghiệp với những ý tưởng đủ tốt để dẫn dắt nền công nghiệp sản xuất theo hướng công nghệ cao đang trên đà phát triển và tạo ra một giá trị thị trường cho nền công nghiệp này.

Sự thành công của văn hoá khởi nghiệp từ ga-ra có thể là một bài học tham khảo cho các nước đang phát triển như Việt Nam, nhưng rất khó để áp dụng nó như một mô hình thực tế cho tương lai. Vì lẽ đó, chúng ta cần nỗ lực xây dựng nên những định nghĩa và những phương pháp riêng để hiện thực hoá các khái niệm như: không gian sáng tạo – nơi có thể tạo ra các mẫu sản phẩm đầu tiên tương tự như không gian ga-ra; các không gian và chương trình hỗ trợ khởi nghiệp; nơi cư trú ổn định với giá cả hợp lí; và cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng là môi trường đô thị nơi cung cấp những dịch vụ đô thị đa dạng.

Việt Nam đã dần dần chuyển đổi thành một nước thu nhập trung bình chỉ trong vòng một thế hệ. Xu hướng này được hy vọng sẽ tiếp tục trong vòng 30 đến 50 năm, dựa trên tỉ lệ dân số vàng của đất nước, Liên Hiệp Quốc đã xác định đây là tỉ lệ dân số lý tưởng để phát triển kinh tế. Ở Đà Nẵng, trong 547 ngàn người có độ tuổi từ 15 trở lên và có năng lực lao động sản xuất, khoảng 80% số đó đang thực sự tham gia vào các hoạt động kinh tế. Nói một cách ngắn gọn, thành phố này có đủ nguồn nhân lực để đáp ứng nhu cầu ngắn hạn của các ngành công nghiệp dùng nhiều lao động cũng như nhu cầu của việc thay đổi cấu trúc kinh tế và các ngành công nghiệp của Việt Nam về lâu về dài. Một điều đáng chú ý hơn nữa là sự lan toả mạnh mẽ của ngành công nghệ thông tin ở đất nước trẻ này cũng như việc những người trẻ đang tích cực thực hiện những hoạt động kinh doanh dựa trên nền tảng của ngành công nghiệp đó. Tỉ lệ gia nhập Internet của Việt nam là 52% vào năm 2017, trong đó 97% những người trẻ trong độ tuổi từ 15 đến 24 là những người bản địa kỹ thuật số, một thế hệ quen thuộc với máy tính và môi trường Internet. Bên cạnh nguồn nhân lực thuận lợi cho việc khởi nghiệp trong ngành công nghệ thông tin, các hoạt động kinh doanh và khởi nghiệp đang được nuôi dưỡng bằng sự ủng hộ mạnh mẽ của quốc gia dành cho công nghệ, kỹ thuật và khởi nghiệp. Nói cách khác, đến lúc này, đã có những hỗ trợ đáng kể cho khởi nghiệp như cung cấp các không gian làm việc chung (coworking space); kết nối các đơn vị đào tạo như nhà đầu tư, vườn ươm tăng tốc khởi nghiệp và vườn ươm doanh nghiệp; tập trung xây dựng năng lực từ bậc giáo dục đại học và những hỗ trợ từ các tổ chức chính quyền. Tuy nhiên, để Việt Nam có thể trở thành một thành phố phát triển bền vững về mặt kinh doanh sáng tạo, rất cần chú trọng đến ‘không gian sáng tạo’ – vốn là một nhân tố quan trọng trong việc gia tăng sức cạnh tranh của nền công nghiệp đô thị. Không gian sáng tạo là một cơ sở hạ tầng cốt lõi, thiết yếu cho các start-up để cải thiện năng lực sản xuất và sản xuất công nghệ cao của thành phố trong kỉ nguyên số. Không gian đó được trang bị những thiết bị sản xuất và thử nghiệm như máy in kim loại 3D cùng các thiết bị số cao cấp để thử nghiệm các ý tưởng công nghệ và làm ra những mẫu sản phẩm đầu tiên tại một nơi làm việc công cộng. Nói cách khác,nó phục vụ như một cơ sở hạ tầng căn bản để thiết lập nên một nền sản xuất dựa trên công nghệ số, đồng thời như một cơ sở để tạo điều kiện cho quá trình hợp tác và trao đổi kiến thức bằng cách cung cấp các thiết bị công nghệ cao phục vụ cho mục đích công cộng khi những thiết bị này quá đắt đỏ và khó khăn để các cá nhân có thể tự trang bị.

Vì vậy, Việt nam cần được trang bị những không gian sản xuất giữa lòng các thành phố lớn như Đà nẵng, nơi tập trung cao các nhu cầu và có tỉ lệ hoạt động cao trong thời gian dài. Các quá trình từ việc tự sản xuất mẫu sản phẩm tới thẩm định ý tưởng, thương mại hoá, sản xuất đại trà và các chương trình giáo dục đa chiều cho mọi thế hệ cũng rất cần thiết. Sự thành công của các không gian sáng tạo cho phép nhiều người tạo ra các giá trị đa dạng thông qua khởi nghiệp, từ đó hình thành các cơ hội và văn hoá cho nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp hơn nữa và nhiều thử thách hơn nữa.

Vì lẽ đó, công cuộc tạo dựng hệ sinh thái đô thị cho khởi nghiệp ở Việt Nam nên bắt đầu bằng việc công nhận tầm quan trọng của môi trường đô thị, nơi các nhà khởi nghiệp Việt có thể sinh sống một cách ổn định, tìm thấy niềm vui trong công việc, tận hưởng văn hoá đô thị và từ đó, các hoạt động kinh doanh của họ có thể phát triển thành các doanh nghiệp mạnh mẽ và vững chắc. Nói cách khác, giống như cách các thành phố truyền thống đã làm, các thành phố hiện đại nên đóng vai trò như một phòng thí nghiệm sống, môt bàn thử nghiệm, một thị trường và một sàn diễn trải nghiệm cho phép các nhà khởi nghiệp và các doanh nghiệp mạo hiểm mới tiếp tục phát triển.

Không nên hiểu khởi nghiệp một cách đơn giản như là một vấn đề liên quan đến việc làm và sản xuất, mà là như một vấn đề về môi trường đô thị. Chính vì vậy, những con đường của thành phố nên được quy hoạch như một không gian thuận lợi cho việc đi dạo của các khách bộ hành cũng như thuận lợi cho hệ thống giao thông công cộng, từ đó thu hút con người và các hoạt động đa dạng thông qua sự cởi mở và giao thiệp. Một con đường đi bộ tốt không chỉ có sức ảnh hưởng tích cực đối với nền kinh tế địa phương bằng việc thu hút một lượng lớn dân cư, mà còn là một nhân tố quan trọng để tăng cường sức sống và sức cạnh tranh của đô thị. Đó cũng là một cách để cộng đồng quốc tế, dẫn đầu bởi tổ chức Liên Hiệp Quốc có thể thực hiện Mục tiêu Phát triển Bền vững để thích ứng với các vấn đề của biến đổi khí hậu, mặc dù nó hiện đang xem xét khả năng chấp nhận của các nhà doanh nghiệp trẻ. Điều này cũng đồng thời đạt được mục tiêu “Thành phố cho tất cả mọi người” mà Tổ chức Định cư con người Liên Hiệp Quốc đã theo đuổi thông qua Chương trình Đô thị Mới. Nói cách khác, việc chia sẻ các nguồn lực vật chất – điển hình như không gian đô thị – sẽ giúp xây dựng một nền tảng cho việc giao thiệp và trao đổi một các chủ động của những con người khác nhau cũng như những ý tưởng và hoạt động đa dạng, từ đó cung cấp cơ hội để tạo nên sự đổi mới. Cuối cùng, việc đeo đuổi một thành phố mang tính chia sẻ và bao bọc tất cả thông qua sự cởi mở và giao thiệp sẽ không còn là một lựa chọn, mà là một điều kiện tiên quyết cho việc phát triển bền vững trong tương lai.

Chúng ta có nghĩa vụ giải quyết các vấn đề do biến đổi khí hậu và sự đô thị hoá nhanh chóng gây ra, cũng như hiện thực hoá mục tiêu nhân văn về việc bảo tồn một môi trường lành mạnh cho các thế hệ tương lai. Để phục vụ mục đích này, một chu trình phát triển của hệ sinh thái công nghiệp nên được thiết lập để đẩy mạnh mục tiêu của thời đại – phát triển môi trường, xã hội và kinh tế một cách hài hoà và liên tục thông qua việc tận dụng tối đa công nghệ cao. Tạo ra một hệ sinh thái khởi nghiệp mới sẽ mang lại những nền công nghiệp mới và những nhân công sáng tạo mới, cũng như tái thiết hiệu suất và sức sống cho các thành phố, đồng thời liên tục quảng bá văn hoá công nghiệp đô thị và tăng cường sức cạnh tranh của thành phố. Cơ hội để tạo ra những giá trị to lớn hơn, đóng góp cho nhân loại và xã hội toàn cầu trong tương lai bằng cách tận dụng tối đa các năng lực, tiềm năng và nhân lực công nghệ và công nghiệp mà Việt Nam đã có sẵn trong khu vực kinh tế khởi nghiệp có thể được bắt đầu từ sự đồng tâm nhất trí của toàn xã hội chúng ta, những con người nhận ra được giá trị thật sự của văn hoá khởi nghiệp, của môi trường vật chất cũng như những nguồn lực để hiện thực hoá điều đó.

HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP HÀN QUỐC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO ĐÀ NẴNG

Trả lời Hủy

VƯỜN ƯƠM DOANH NGHIỆP ĐÀ NẴNG - DNES